تحلیل سبکی لایۀ نحوی منظومۀ ازهر و مزهر نزاری قهستانی

در این مقاله، پس از شرح مختصری دربارۀ نزاری قهستانی و منظومۀ ازهر و مزهر وی، مقوله‌هایی تحت عنوان سبک، سبک‌شناسی و سبک‌شناسی لایه‌ای تعریف ‌شده ‌است. سپس بر مبنای فرمول کوکران، از این منظومه نمونه‌گیری شد و بر اساس روش‌های آماری، مؤلّفه‌هایی چون ترتیب اجزای جمله‌ها، سبک و ساختمان جمله‌ها، طول جمله‌ها، وجهیّت، نقش معنایی جملات و صدای دستوری بررسی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان می‌دهد با آنکه این اثر منظوم است، امّا بیش از 60 درصد جملات، چیدمان طبیعی و معیار دارند. میانگین طول جمله‌ها 40/5 واژه است؛ درنتیجه، جملات کوتاه، روشن و صریح هستند.باتوجّه‌به اینکه 58/80 درصد جملات، ساده و مستقلّ‌اند، سبک این اثر گسسته ‌است. 09/90 درصد جملات، در وجه اخباری و نزدیک به 90 درصد جملات، خبری هستند که نشان‌دهندۀ قاطعیّت گزاره‌هاست. 10/73 درصد جملات، صدای فعّال دارند که باتوجّه‌به اینکه این منظومه، اثری غنایی- حماسی است و فاعلی کنشگر می‌طلبد، این درصد  (10/73)، طبیعی و به‌جا است.